بررسی زمین شناسی و پترولوژی سنگهای اسیدی منطقه آب ترش قزوین و ارتباط آن با کالدرای ناحیه

منطقه آب ترش در بین راه قزوین به لوشان و در 60 کیلومتری غرب قزوین، در زون ساختاری البرز غربی قرار دراد. بیشترین بیرون زدگیهای این ناحیه از سنگهای آتشفشانی و پیروکلاستیک های وابسته متعلق به سنوزوئیک پیشین (ائوسن-الیگوسن) تشکیل شده و رسوبات آبرفتی پلیوکواترنر در دره های بین ارتفاعات و نیز دشت کوهین مشاهده می گردند. اگر چه آنلز و همکاران (1975) در چهارگوش قزوین-رشت، توالی فوران های آتشفشانی را به سه مرحله توفهای آندزیتی و اسیدی به سن ائوسن، گدازه های بازیک به سن الیگوسن و گدازه های آندزیتی شیشه ای به سن الیگوسن تقسیم نموده اند ولی در منطقه مورد مطالعه بیرون زدگیهای فورانی آتشفشانی فاز 3 آنچنان وسیع است که به صورت پوششی فازهای قدیم تر را از نظر پنهان نموده است. مطالعات عکس های هوایی و شواهد صحرایی و همچنین آنالیز رخساره های آتشفشانی همگی حاکی از یک گودال ولکانو-تکتونیکی بیضوی به ابعاد تقریبی 6*10 کیلومتر در این منطقه می باشد. حاشیه این فرورفتگی را ارتفاعاتی متشکل از سنگهای آذر آواری و گدازه های حدواسط تشکیل می دهند که با توجه به بیرون زدگی ایگنیمبریت و همچنین وجود نهشته های ریزشی فراوان در داخل و اطراف این فرورفتگی آن را یک کالدرای ریزشی به حاسب می آوریم. بررسیها حاکی از آن است که سنگهای آتشفشانی منطقه متناوبا در طی دو مرحله فوران نموده اند. یعنی فورانهای شدیدا انفجاری که موجب تشکیل پیروکلاستیک های ریزشی شده و فورانهای تقریبا افوزیف که در طی آن گدازه های آتشفشانی همانند تراکی آندزیت و آندزیت بازالتی ایجاد گردیده اند. نمودارهای ژئوشمیایی، فرایند تفریق از آندزیت بازالتی به سنگهای اسیدی را به خوبی نشان می دهند. همچنین شواهد کانی شناسی و پتروگرافی نیز این نتایج را تایید می نمایند. نمودارهای مختلف تعیین سری ماگمایی نشانگر آن است که ماگمای منطقه در زمان پالئوژن از نوع کالکوآلکالن پتاستیک است که در ارتباط با الگوی فرورانش می باشد. دگرسانی گرمابی آخرین حادثه ماگمایی تاخیری، سنگهای درونگیر آتشفشانی را تحت تاثیر قرارداده و باعث ایجاد زونهای دگرسانی مختلف (سیلیسی، آرژیلیک پیشرفته) و در نتیجه نهشته های غیرفلزی (سیلیس، آلونیت، کائولن و سایر خاکهای صنعتی) گردیده است. این نوع دگرسانی از نوع اسید سولفات ناشی از واکنش شیمیایی سیالات گرمابی با سنگهای درونگیر می باشد.